تولید شکر، تولید قند، چغندر قند،تصفیه شکر، آپارات، قند حبه،قند کله، خط تولید قند،خط تولید شکر،خط تولید نبات، تصفیه شکر

۱۲ مرحله در فرایند تولید شکر

تولید شکر چغندر قند: چغندرقند گیاهی است  خواستار شرایط آب و هوای مناطق معتدله، ولی به علت سازگاری بالای اکولوژیکی، در شرایط متنوع اقلیمی توسعه یافته است. به طوریکه امروزه به استثنای استرالیا در ۵ قاره جهان کشت می شود.

برای اولین بار در سال ۱۷۴۷ میلادی شیمیدان معروف آلمانی آندراس مارگراف (A.S.Margraf) پی برد که در ریشه چغندر علوفه ای، قندی شبیه قند نیشکر وجود دارد. وی با استخراج قند به روش عصارهگیری الکلی از گیاه چغندر قند توانست یکی از بزرگترین کشفیات علمی آن زمان را به نام خود ثبت نماید.

پس از مرگ مارگراف، دستیار و شاگرد او بنام فرازکارلآشارد (F.C,Achard) در سال ۱۸۰۱ میلادی اولین کارخانه قند را تأسیس نمود. در ایران، در قرن اول هجری تولید شکر از نیشکر در خوزستان معمول بوده است. کارگاه های متعدد شکر سازی در آن منطقه وجود داشته است.

تاریخچه تجارت نیشکر نشان می دهد که ایرانیان از نخستین اقوامی بودند که هزاران سال پیش توانستند شکر متبلور سفید را بصورت جامد از نیشکر بدست آورده، آن را به عنوان کالای تجاری به بازار عرضه کنند. تلاش برای کشت نیشکر در ایران در سال ۱۳۳۸ با احداث اولین واحد بزرگ کشت و صنعت نیشکر در هفت تپه در خوزستان، آغاز به کار کرد.

در سال ۱۲۷۴ هجری شمسی راه اندازی اولین کارخانه تولید قند و شکر از چغندر در منطقه کهریزک صورت گرفت. از حدود سال ۱۳۱۱ بتدریج کارخانه های قند در مناطق مختلف ایران تاسیس شدند و هم اکنون حدود ۳۴ کارخانه از چغندر قند و ۵ کارخانه از نیشکر تولید قند و شکر را انجام می دهند.

به طور کلی تولید شکر از چغندر قند شامل مراحل زیر می باشد:

۱– تحویل دادن چغندر قند به کارخانه : چغندر ها پس از برداشت معمولاً با کامیون به کارخانه حمل شده و پس از توزین کامیون حاوی چغندرها در قسمت توزین به قسمت عیار سنجی رفته و با دستگاه مخصوص از چغندر ها نمونه برداری می شود تا در صد قند ( عیار ) نمونه ها اندازه گیری شود.

۲- تخلیه چغندر و نگهداری آن در سیلو

۳- انتقال چغندر به محل فرایند:  برای انتقال چغندر از سیلوها به محل فرآیند از جریان آب استفاده می شود. برای شستشوی چغندر میزان آب مورد لزوم حدود ۱ تا ۲ برابر چغندر مصرفی است. برای تأمین این آب زیاد، آب مصرف شده در انتقال و شستشوی چغندر ها پس از ته نشین شدن ناخالصی ها و گل موجود در آن،  دوباره مورد استفاده قرار می گیرد، به این منظورآب مصرفی تقریباً در مداری بسته، در حال گردش و مصرف می باشد.

پس از شستشو، پساب را  که حاوی ذرات گل و مواد آلی می باشد به حوضچه های مخصوص انتقال داده و مدتی نگه می دارند تا مواد معلق موجود در آن تا حد ممکن رسوب کرده و جداسازی شوند. در ضمن انتقال عملیات سنگ گیری و علف گیری نیز انجام می شود.

۵- شستشوی چغندر : شستشوی چغندر با استفاده از آب و  در دستگاه های شستشو با ساییدن چغندها به هم صورت می گیرد.


۶- تهیه خلال چغندر : 
در دستگاهی به نام آسیاب خلال چغندر قند بصورت رشته های باریکی  به نام خلال درمی آید. این عمل برای سهولت استخراج قند از چغندر صورت می گیرد. اندازه و شکل و ضخامت خلال ها بر راندمان عصاره گیری از آن ها تاثیر زیادی دارد.

۷- استخراج قند از خلال: به این مرحله شربت گیری، عصاره گیری و یادیفوزیون گفته می شوند. عمل استخراج قند از خلال در دستگاه دیفوزیون یا دیفیوزر و با استفاده از خاصیت انتشار و فشار اسمزی که مربوط به اختلاف غلظت در داخل و خارج از سلول های خلال است صورت می گیرد برای خروج  بهتر مواد قندی از خلال از حرارت و بهم زدن نیز کمک گرفته می شود.
معمولا در دیفیوزر آب گرم و خلال در دو جهت مخالف هم حرکت کرده و مواد قندی به تدریج از خلال استخراج می شود و در نهایت از یک طرف دستگاه، شربت خام و از طرف دیگر تفاله خارج می شود.
به شربتی که از دیفوزیون خارج می شود شربت خام گفته می شود.
۸- خشک کردن تفاله : تفاله تر خروجی از دیفیوز تحت فشار قرار گرفته و مقدار زیادی از آب آن که محتوی مواد قندی است جدا شده و مجدداً به دیفیوزر بازگشت داده می شود.
تفاله حاصل بنام تفاله تر پرس شده (تفاله) خوانده می شود که می تواند مستقیما به فروش رفته و به مصرف خوراک دام برسد و یا اینکه به قسمت تفاله خشک کنی منتقل شده و در آنجا به تفاله خشک تبدیل شود که به عنوان خوراک دام مصرف دارد.
۹- تصفیه شربت خام: شربت خام خروجی از دیفیوزر رنگ خاکستری متمایل به سیاه داشته و ناخالصی زیادی دارد لذا باید عملیات تصفیه بر روی آن انجام شود.

۱۰-تغلیظ شربت یا اواپراسیون:
 شربت حاصل رقیق بوده و  غلظت کمی دارد بنابراین در دستگاه های تغلیظ کننده و اواپراتور  با استفاده از بخار  عملیات تغلیظ انجام می شود.

۱۱-کریستالیزاسیون: در مرحله کریستالیزاسیون شربت به صورت کریستال در می آید عمل کریستالیزاسیون در دستگاهی به نام آپارات انجام می شود. در کریستالیزاسیون باید شربت گرم و تغلیظ شود. آپارات های پخت تحت خلاء اند. معمولاً برای تولید کریستال بعداز آن که مخلوط به حالت اشباع رسید به آن پودر شکر اضافه نموده تا کریستال تشکیل شود.

۱۱- سانتریفوژ: یک سبد توری شکل است که پخت داخل آن ریخته میشود. از این توری ها به علت سرعت زیاد پسآب خارج شده و شکر روی توری باقی می ماند. پس از پایان کار شکرها از دریچه زیر سانتریفوژ خارج می شوند.

۱۲-خشک کردن: شکر استحصالی از سانتریفوژ معمولا دارای رطوبت است بنابراین برای افزایش عمر نگهداری و قابلیت سیلو کردن رطوبت آن را کم کرده و در انتها بعداز خشک شدن کامل، شکر وارد قسمت بسته بندی شده و شکر سفید توسط دستگاه کیسه گیر اتوماتیک در کیسه پر شده، بعد از دوخت توسط نوار نقاله به انبار حمل می شوند.

تولید شکر از نیشکر 
نیشکر نیز همانند چغندر قند ماده ای حجیم و حمل و نقل آن نسبتاً پر هزینه می باشد و برای به حداقل رساندن میزان تخریب ساکارز، بایستی در کوتاه ترین زمان ممکن وارد فرایند گردد. ابتدا از ساقه های نیشکر در کارخانه شکر خام تهیه می شود، سپس شکر خام، برای تولید شکر سفید به واحد های تصفیه انتقال می یابد.

اهمیت شکر 
شکر یکی از مواد غذایی مورد نیاز انسان میباشد که در بدن ایجاد حرارت و انرژی مینماید. قیمت بسیار ارزان شکر در مقایسه با مقدار کالری که ایجاد مینماید این کالا را به منبع اساسی تامین انرژی در جوامع فقیر مبدل ساخته است. شیوه جذب شکر (ساکاروز) در بدن، بدین صورت است که ساکاروز ابتدا به عوامل تشکیل دهنده خود (گلوکز، فروکتوز) تجزیه شده و سپس جذب خون میگردد. شکر جزء موادی است که در طبیعت میتوان آن را تقریباً به طور خالص تهیه نمود.

کاربرد شکر در صنایع غذایی
شکر علاوه بر مصارف خانگی دارای اهمیت ویژه ای در صنعت غذا می باشد و به دلیل خاصیت شیرین کنندگی و حجم دهندگی آن در تولید مواد غذایی مختلف استفاده می شود که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
در صنعت نوشابه سازی، تولید آبمیوه، کنسرو سازی، تولید بستنی و مربا و ژله ،شکلات سازی و صنایع قنادی و…

مصرف سرانه شکر:

آمارها نشان می دهد که سرانه مصرف قند و شکر در کشور ما نسبت به وضعیت جهانی، بسیار بالاست، به طوری که برآورد می شود هر ایرانی به طور متوسط سالانه مقدار ۲۹ تا ۳۰ کیلوگرم قند و شکر مصرف می کند که از میانگین جهانی که حدود ۱۹ تا ۲۰ کیلوگرم است، به مراتب بیشتر می باشد.
میزان مطلوب مصرف قند و شکر طبق مطالعات سازمان جهانی بهداشت، حداقل باید به کمتر از ۱۵ کیلوگرم درسال (۴۲ گرم در روز در کل مواد غذایی مصرفی) برسد تا قند و شکر، حداکثر ۱۰ درصد از کل انرژی دریافتی فرد را تامین نماید.
مضرات مصرف شکر:
آخرین تحقیقات نشان میدهد افزایش میزان استفاده از شکر در نوشیدنیهای شیرین میتواند خطر ابتلا به فشار خون بالا را به طور قابل توجهی افزایش دهد. در گزارشی در مورد اثر شکر اضافه شده به غذاهای فرآوری شده به مردان سفارش شده است میزان مصرف شکر در روز را به ۱۵۰ کالری که معادل با ۹ قاشق چای خوری است کاهش دهند.
زنان نیز باید مصرف شکر را تا ۱۰۰ کالری که معادل با ۶ قاشق چایخوری است محدود کنند.مصرف زیاد شکر و مواد نشاستهای در دوران بارداری باعث بروز نقایص دستگاه عصبی در جنین میشود. مصرف بیش از اندازه مواد قندی و نشاستهای به ویژه در سه ماهه نخست بارداری خطر بروز نقص لوله عصبی و نخاعی را در فرزندان افزایش میدهد.
بر اساس این تحقیق، پزشکان اکنون فرضیه ارتباط بیماری دیابت و افزایش قند خون در ابتدای دوران بارداری را با ناهنجاری ها و نقایص عصبی جنینی تایید میکنند. افزایش قند خون و اختلال تحمل گلوکز در دوران بارداری خطر آسیب های جنینی را بیشتر میکند. از این رو کنترل و آزمایش قند خون در این دوران از اهمیت ویژهای برخوردارست.
مصرف شکر در طولانی مدت می تواند عوارض نامطلوبی به شرح زیر داشته باشد: 
•    شکر نقش عمده ای در پوسیدگی دندان ها دارد با تاثیر هم زمان مصرف غذاهای پوسیدگی زا و تجمع میکرو ارگانیسم های پوسیدگی زا بر روی دندان های حساس به پوسیدگی، فرآیند پوسیدگی دندان آغاز می شود.
•    قندها از نظر قدرت پوسیدگی زائی متفاوت بوده و ساکاروز(شکر)، به عنوان پوسیدگی زا ترین شیرین کننده شناخته شده است.
•    شکر عامل اصلی دیابت است.
•    در افراد دچار پرخوری عصبی (بولیمیا) باعث افراط در خوردن مواد غذایی می شود.
•    افزایش علائم سندرم پیش از قاعدگی
•    افزایش اضطراب و کج خلقی
•    ایجاد اختلال کاهش وزن در افراد چاق، زیرا با مصرف زیاد قند، مقدار انسولین خون افزایش می یابد که این منجر به افزایش ذخیره کربوهیدرات و چربی در بدن می شود.شکر به عنوان غذا محسوب نمیشود، اما بیشتر اوقات جزو آن دسته از مواد غذایی است که باید از مصرف آن ها پرهیز کرد.
اگر میخواهید میزان هوش خود را افزایش دهید و نمیتوانید به طور کامل از مصرف شکر پرهیز کنید، مصرف آن را کاهش دهید. مواد غذایی خیلی شیرین، تعادل هورمون انسولین بدن را به هم میریزند که موجب ایجاد بیماری و گرفتگی ذهن میشوند.
سادهترین روش برای کاهش مصرف شکر، پرهیز از مصرف انواع نوشابههای صنعتی، آبنبات و شیرینیها و میانه روی در مصرف آب میوههای صنعتی می باشد.
تولید شکر چغندر قند

همچنین بخوانید: تولید قند : بخش دوم ملاس چغندر

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *